Πνευματική τροφή

Ο καλύτερος τρόπος για να βρεθείς μόνος με τον εαυτό σου είναι το διάβασμα. Αδυνατώ να συλλάβω την ιδέα ότι βρίσκεσαι με τον εαυτό σου απλώς και μόνο ότι δεν βρίσκεσαι με κάποιον άλλο μαζί και-σωρευτικά αυτό-δεν κάνεις τίποτα.

Έχω πολλές φορές διαπιστώσει ότι όταν θέλεις να αναστοχαστείς πράγματα που σε απασχολούν-από τα πιό βαθιά και μεταφυσικά μέχρι τα πιό καθημερινά και εφήμερα που όμως επειγόντως χρειάζονται κάποια περίσκεψη-η ανάγνωση είναι το καλύτερο κανάλι για να σε οδηγήσει στη διαδικασία. Πώς; μα με τις λέξεις! Πάντα μιά λέξη από το κείμενο που διαβάζεις θα σταθεί η-ιδεώδης!-αφορμή για να δεις το επίκαιρο θέμα που σε απασχολεί και θέλεις να το ξαναδείς με στοχαστικότερη προσέγγιση. Όπως έλεγε και ο Αϊζενστάιν, ακόμη και η ανάγνωση του τηλεφωνικού καταλόγου μπορεί να γίνει μιά εξόχως παραγωγική και δημιουργική διαδικασία. Αρκεί να τον διαβάζεις!

Ποτέ τη Κυριακή (…και της Αποκριάς)

Όταν με ρωτούν γιατί δεν έχω φωτογραφίες της Αποκριάς-30 ολόκληρα χρόνια φωτογράφος και δεν έχω φωτογραφίσει ποτέ την Αποκριά!-η απάντηση μου στους άσχετους είναι ότι δεν φωτογραφίζω ποτέ τη Κυριακή. Ποτέ! Ισχύει αυτό, δεν είναι ούτε ψέμματα ούτε υπεκφυγή από ενοχλητικές ερωτήσεις άσχετων. Στους σχετικούς όμως δεν δίνω τη πρώτη απάντηση-που επαναλαμβάνω: ισχύει-αλλά μια ουσιαστικότερη και πιο θεμελιωμένη στην ατομική μου πραγματικότητα. Προφανώς και θα μπορούσα να κάνω μιά εξαίρεση το χρόνο-τι διάολο! Αλλά στη πραγματικότητα ο λόγος είναι άλλος.

Είμαι συνειδητά ανθρωποκεντρικός φωτογράφος. Και στο κέντρο της ανθρωποκεντρικότητας της φωτογραφίας μου βρίσκεται το πρόσωπό του Ανθρώπου, δηλαδή ο καθρέπτης, που σημαίνει και η δίοδος αν θυμηθούμε τον Κοκτώ, ο καθρέπτης λοιπόν της ψυχής του. Της όποιας ψυχής κουβαλάει ο καθένας μας στο δρόμο. Μιά τέτοια θεμιτή πρόθεση δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί με το Καρναβάλι, τις μάσκες του και τις μεταμφιέσεις του. Εξάλλου ποτέ δεν με ενδιέφερε η λειτουργία της φωτογραφησης ενός γεγονότος-τόχω γράψει πολλές φορές εδώ ότι δεν είμαι φωτορεπόρτερ,παρόλο ότι αν πληρωθώ μπορώ να κάνω ασυναγώνιστα καλό φωτορεπορτάζ. Ούτε Εθνογραφική Φωτογραφία κάνω. Είναι πολύ ξεκαθαρισμένο αυτό μέσα μου και καμιά τύψη δεν με βασανίζει που δεν το έχω επιχειρήσει-με συστηματικό τρόπο τουλάχιστον. Έχω βέβαια φωτογραφίσει ανθρώπους με μάσκα, ακόμη και καρναβαλιστές αλλά ή σε άσχετες με το Καρναβάλι μέρες ή-αυτή είναι η περίπτωση της δεύτερης φωτογραφίας που αναρτώ: μιά Καθαρά Δευτέρα με πιτσιρικάκι που δεν τού έκανε καρδιά να αποχωριστεί την αστείων προθέσεων λαγνεία τρόμου της όντως αποτροπαϊκής μάσκας του.Στο στούντιο όμως η μάσκα μπαίνει σε μιάς άλλης τάξης λογική. Εδώ το ρεαλιστικό εκδιώκεται, φυγαδεύεται γιατί μπαίνει το στοχαστικό ποιητικό που το ελέγχεις και το κατευθύνεις προς ένα από τα πριν σκοπούμενο αποτέλεσμα, γι’αυτό και είναι τόσο ρηξικέλευθη η διαφορά της αισθητικής διατύπωσης των φωτογραφιών στο στούντιο από τη δεύτερη του δρόμου και παρόλο ότι ήδη και αυτή είναι μάλλον ατύπικη μέσα στα πλαίσια της συνηθισμένης μου εικονογραφίας στο δρόμο. Οι φωτογραφίες στο στούντιο εκπροσωπούν έναν άλλο μου εαυτό, αυτόν που προσαρμόζεται στις επιβαλλόμενες συνθήκες σκηνοθεσίας.

Πρόστυχος πλούτος

Είμαι από τους σχετικά λίγους μάλλον που θεωρώ το πλούτο σαν την αληθινά σπουδαιότερη κινητήρια δύναμη του ανθρώπινου πολιτισμού. Ο παραγωγικός πλούτος είναι ό,τι ευγενικότερο υπάρχει στο πλανήτη γή. Δημιουργεί -και άρα δίνει- δουλειά στο πολύ κόσμο, ανεβάζει με τα προϊόντα του το επίπεδο ζωής των ανθρώπων σε ολοένα και υψηλότερα επίπεδα και φυσικά με την ακόμη ευγενέστερη και μακράν ανιδιοτελέστερη δράση του μαικηνισμού του παρακινεί τους καλλιτέχνες στη δημιουργία έργων τέχνης σε όλους τους τομής που αυτή καλύπτει. Μπρος σε ένα τέτοιο είδος πλούτου υποκλινόμαστε και τον τιμούμε με τα καλύτερα λόγια μας και τις ωραιότερες δημιουργίες μας.

Μακάρι ένας τέτοιος πλούτος να επιδίδονταν και στο ευγενές σπορ της πολιτικής αλλά συνήθως οι πολυάσχολοι επιχειρηματίες του δημιουργικού πλούτου δεν έχουν το χρόνο να σκεφτούν ότι και η πολιτική μπορεί να είναι μια δημιουργική διέξοδος εξίσου συναρπαστική με τη διοίκηση των μεγάλων επιχειρήσεων τους. Σκεφθείτε ας πούμε πόσο καλύτερη θα ήταν μια χώρα αν είχε πολιτικούς αρχηγούς του επιπέδου και του διαμετρήματος ενός Χρήστου Λαμπράκη-(παρεμπιπτόντως τόσο άδικα παρεξηγημένου έως ζηλόφθονα δαιμονοποιημένου από μερικούς!). Το ήθος, η ανιδιοτέλεια, η ευφυΐα, η επαγγελματική δημιουργικότητα, η αισθαντικότητα, ο κοσμοπολιτικός πατριωτισμός στην υπηρεσία της πατρίδας! Μια τόσο ιδανική κατάσταση όσο θα ήθελε να την οραματίζεται η καλή πλευρά του Πλάτωνα.(Σκέφτομαι και τον διακριτικό, τόσο μακριά από τον επιδεικτικό πλούτο του Τραμπ-το σπίτι του τελευταίου μοιάζει με κάτι ανάμεσα σε μπουρδέλο πολυτελείας και ναό του τζόγου!-τον διακριτικό, σεμνό πλούτο του πάντα υποδειγματικού Μπιλ Γκέιτς-άλλος παρεξηγημένος και κατασυκοφαντημένος κι αυτός!).

Αντ’αυτού τί ζούμε όλα αυτά τα χρόνια με αποκορύφωμα την εκλογή του μπουρδελιάρη Ντόναλντ Τράμπ; Να υφαρπάζεται η εκλογή από το ελεεινότερο είδος πλούτου, από το χυδαιότερο και το μακράν παρασιτικότερο. Κάποτε είχαμε θεωρήσει ότι ο Μπερλουσκόνι είναι ο πάτος αλλά να που τα χειρότερα μας ήρθαν με το αποκρουστικό πρόσωπο της γελοιότητας ενός νεόπλουτου και από κάθε άποψη τρισελεεινού γιάνκη. Από το μπούγκα-μπούγκα του ιταλού δισεκατομμυριούχου στις ρωσσίδες πουτάνες του πλανητάρχη. Δεν χωνεύεται με τίποτα μια τέτοια εξέλιξη. Τόχω ξαναγράψει ότι αυτή η εξέλιξη αδικεί κατάφωρα τη μεγάλη αμερικανική δημοκρατία. Δεν τής πάει ένας τέτοιος πρόεδρος της Αμερικής. Είναι κατάντια και σημάδι παρακμής και εκφυλισμού. Η αμερικανική κοινωνία πρέπει να αντιδράσει ενεργητικά, μαχητικά και να μην αφήσει αυτό το φαινόμενο να διαφθείρει τους θεσμούς της. Αλλά κι εμείς οι έλληνες και για όσο μας αναλογεί σαν αντίδραση στο πλανήτη μας-εμείς που το σύστημα μας έδειξε πόρτα στο χυδαίο πλούτο της χαλυβδούργαινας Αγγελοπούλου-για να θυμηθούμε την αλησμόνητη Μαλβίνα Κάραλη-να αποκρούσουμε την επέλαση αυτής της φασιστόμορφης πολιτικής χυδαιότητας που με μόνο όπλο της το πλούτο και την επικοινωνιακή του ευχέρεια,κινδυνεύουμε να μας κατσικωθεί για πάντα στον ήδη δοκιμασμένο από πολλά φορτία σβέρκο μας.

Η Mona Lisa ποτέ δεν πεθαίνει

Ο καλύτερος και πειστικότερος τρόπος να τιμήσεις ένα αριστούργημα, που μάλιστα συμβαίνει να σε έχει κουράσει ερήμην οποιασδήποτε τέτοιας πρόθεσης του ίδιου του έργου ή του σπουδαίου δημιουργού του, είναι να το βεβηλώσεις! Να το βεβηλώσεις δημιουργικά ή για την ακρίβεια αναδημιουργικά-παρωδία το λένε κάποιοι αυτό το παιχνίδι. Αν θέλεις να ξεπεράσεις τη Τέχνη του παρελθόντος που σε πνίγει με τη πιεστική ομορφιά της κατακρεούργησε τη με την αλύπητη βαναυσότητα των ιδεών σου. Μη στέκεσαι απαθής και παθητικός με άγονη έκσταση μπρος στα θαύματα του παρελθόντος. Ανακάλυψε και άλλες πλευρές της αλήθειας τους μέσα από το σκώμμα και τη δημιουργική άρνηση. Ο πληθωρικός Marcel Duchamp μάς έδειξε πρώτος αυτός αυτό δρόμο.

 

Αν μισώ τον Λεονάρντο; Προφανώς! Μισώ να τον αγαπώ. Με καμιά δεκαριά έργα όλα κι όλα έργα-και μερικές βέβαια χιλιάδες σχεδίων ασύγκριτης ομορφιάς που από μόνα τους αυτά τον κατατάσσουν ήδη στην απόλυτη και μόνη κορυφή-έχει καθηλώσει τη φιλότεχνη ανθρωπότητα που τον έχει αναδείξει στο απόλυτο τοτέμ της πνευματικότητας, της αισθαντικότητας και της αειθαλούς μοντερνικότητας. Όποια στροφή και να πάρω στη εικονογραφική μου ζωή, τον συναντώ μπροστά μου. Πώς είναι δυνατόν να μη μισείς αυτό που αγαπώντας το δεν μπορείς να το ξεπεράσεις;Μόνο η στεντόρεια βεβήλωση θα μας λυτρώσει από τον εφιάλτη τέτοιας επιθετικής καταλυτικής ομορφιάς.

 

Υ.Γ. Η φωτογραφία αυτή, όπως και άλλες από αυτή τη σειρά, δημιουργήθηκε σαν αποτέλεσμα οργής για τα σπασμένα μου γυαλιά. Κι έτσι τα σπασμένα της οργής μου τα πλήρωσε η καημένη η Μόνα Λίζα.

Με τους όρους του Λούβρου

Όσοι γνωρίζοντας ήδη καλά το ώριμο και μνημειακά σοβαρό έργο του Σεζάν βρίσκονται για πρώτη φορά αντιμέτωποι με πρώιμα έργα του, περνάνε ένα απίστευτο σοκ. Είναι τόσο εξόφθαλμη η αταλαντοσύνη του δημιουργού τους που εύλογα αδυνατούν να κάνουν οποιαδήποτε, έστω και την ελάχιστη, σύνδεση με το επόμενο, δίκαια και ομόθυμα αναγνωρισμένο, έργο του. Να το πούμε αλλιώς; Ξεκίνησε σαν απολύτως ατάλαντος και με στενά τεχνικούς όρους παρέμεινε για πολύ καιρό τέτοιος. Όμως το σοβαρό ώριμο έργο του-έργο μιας βαθιάς στοχαστικής μεγαλοφυΐας-είναι τόσο ρηξικέλευθα θεωρημένο απ’τον δημιουργό του, ώστε να ξεπερνάει τους στενούς όρους της τεχνικής σαν αυτοσκοπού. Η περίπτωση του Σεζάν είναι ίσως η μοναδική περίπτωση στα παγκόσμια καλλιτεχνικά χρονικά δημιουργού που έφτασε στη τελείωση του μέσω της δυνατής έμφυτης του ανάγκης να εκφραστεί οπωσδήποτε με ένα μέσο στο οποίο εκ πρώτης όψης δεν είχε ούτε το ταλέντο ούτε τις προδιαγραφές.

 

Τί διάολο ήταν αυτό που κάποια στιγμή μετέτρεψε αυτόν τον αδέξιο ερασιτέχνη σε έναν από τους μεγάλους δασκάλους της Τέχνης; Νομίζω ότι η απάντηση είναι μία: η προσήλωση στο Σκοπό. Η αφοσίωση σ’αυτό το Σκοπό. Τον βασάνιζε πάντα το ερώτημα της Τέχνης. Ήθελε να φτάσει στα βάθη της. Αλλά τα διαθέσιμα καλούπια δεν τού ταίριαζαν. Φάνταζε ανάπηρος κατά τις προδιαγραφές αυτών των καλουπιών. Λοιδωρήθηκε απίστευτα στο αληθινά απίστευτα αδέξιο ξεκίνημα μου. Λοιδωρήθηκε ακόμη και από παιδικούς, καρδιακούς του φίλους. Προφανώς κανείς από αυτούς δεν μπορούσε να καταλάβει πόσο βαθιά είχε φτάσει ο φίλος τους στη κατανόηση του Σκοπού. Απλά αυτό που του χρειαζόταν ήταν να εφεύρει τα εργαλεία, τα εκφραστικά εργαλεία, που σημαίνει μια νέα γλώσσα, ικανή να εκφράσει τις απαιτήσεις εξόδου από τον κορεσμό της συμβατικότητας. Ο Σεζάν δεν ανέτρεψε το παρελθόν, το μεγάλο κλασικό παρελθόν, απλά το επαναδιατύπωσε. Λάτρευε τους μεγάλους κλασικούς της εικόνας-τους μελέτησε άλλωστε βαθιά και επισταμένα. Είναι ενδεικτικό αυτής της αγάπης και του σεβασμού του γι’αυτούς ότι μια από τις μνημειακότερες διατυπώσεις του είναι και αυτή(περίπου, δεν θυμάμαι ακριβώς τα λόγια-μεταφέρω το πνεύμα των λόγων του): σκέφτομαι και δημιουργώ με όρους Λούβρου. Δηλαδή με την συνείδηση ότι θέλω να δημιουργήσω έργα που αξίζει να στεγαστούν κάποια στιγμή στο μεγαλύτερο ναό της Τέχνης, το Μουσείο του Λούβρου. Η Ιστορία τον δικαίωσε και μάλιστα με τον πανηγυρικότερο τρόπο. Τα έργα του μπήκαν όντως στο Λούβρο-μέχρι πριν κάποια χρόνια όντως σταγάζονταν μαζί με τους υπόλοιπους ιμπρεσιονιστές και μετα-ιμπρεσιονιστές εκεί. Με τη μεταφορά των έργων αυτής της περιόδου στο νέο Μουσείο του Ορσέ έμοιαζε η Γαλλία να παραγνωρίζει την αξία που έδινε στο Λούβρο ο Σεζάν. Όχι όμως. Κατ’εξαίρεση κράτησε κάποια έργα του-ελαιογραφίες, υδατογραφίες και σχέδια, τιμώντας έτσι τον ανανεωτή του διαχρονικού γαλλικού κλασικισμού.

Λευκή νεκρή φύση

Από τις ελάχιστες φορές που χρησιμοποίησα λευκό φόντο στις κατά καιρούς νεκρές φύσεις που έφτιαχνα στο στούντιο. Αν και πάνε πολλά χρόνια που έκανα αυτή τη φωτογράφιση-κάτι λιγότερο από 20-και δεν θυμάμαι μια τέτοια λεπτομέρεια, το βέβαιο είναι ότι λογικά θα ξεκίνησα με πολύ πιο σκούρο φόντο. Προφανώς δεν λειτούργησε και γι’αυτό κατέφυγα στο λευκό που συνήθως ήταν η απολύτως τελευταία μου επιλογή. Είναι ενδεικτικό ότι σε μια γωνιά στο σπίτι μου έχω ακόμη το ρολό με το χαρτί αυτό-το μόνο που μού έχει μείνει, πράγμα που αποδεικνύει ότι το χρησιμοποίησα ελάχιστα.
Απ’την άλλη, αυτή η νεκρή φύση-μια από τις πιο εγκεφαλικές εικόνες όλης μου της δημιουργικής μου ζωής-μοιάζει, μέσα στην μινιμαλιστική της απλότητα και τη σουρεαλιστική διατύπωση, να είναι η σαφέστερη του είδους της. Σού φαίνεται πως τη καθοδηγεί μια στέρεη και θεμελιωμένη σκέψη και πολύ λιγότερο μια καλλιτεχνική, ποιητικής υφής, ενόραση. Ξέρετε καμιά φορά τα όρια ανάμεσα στη σκέψη, το συλλογισμό απ’ τη μια και τη καλλιτεχνική δημιουργία, που υποτίθεται ότι υποκινείται από τη παρόρμηση της ποιητικής έμπνευσης, είναι τόσο σχετικά, ώστε το έργο τέχνης περισσότερο να μοιάζει με θεώρημα παρά με συναίσθημα. Μια τέτοια εξέλιξη ποτέ δεν θα με χάλαγε, εμένα που πάντα θεωρούσα την τέχνη επιστήμη και την επιστήμη εκδοχή τέχνης και ενόρασης.

Καθρέπτης, διαμάντι, βάζο, κουβαρίστρες και ένας εφιάλτης

Έχουν ήδη περάσει οκτώ χρόνια από όταν έφυγα απ’το στούντιο που είχα στα Εξάρχεια. Στούντιο που σε πρώτη φάση ήταν περισσότερο ένας εργώδης σκοτεινός θάλαμος και αρκετά αργότερα στούντιο για φωτογραφίσεις. Εκεί τραβήχτηκε και η φωτογραφία της σημερινής ανάρτησης.

Παρόλο ότι κοιμάμαι πολύ λίγο-τέσσερις ώρες συνήθως και σε μέρες θεϊκής μεγαλοψυχίας πέντε-μιά δυό φορές το μήνα αυτό-ο όποιος ύπνος κάνω είναι γενικά απαλλαγμένος από το είδος ονείρων που αποκαλούνται εφιάλτες. Έναν εφιάλτη βλέπω μόνο από καιρού εις καιρόν και αυτός συνδέεται με το στούντιο, που φαίνεται πως τόσο πολύ είχα αγαπήσει, ώστε στον συνεχώς επανερχόμενο αυτό εφιάλτη, με εξωθεί στο να κάνω μια  πρωτοφανή σκαστή παρανομία: ενώ ξενοίκιασα το στούντιο το Σεπτέμβρη του 2006, ο εφιάλτης με θέλει να πηγαίνω παράνομα εκεί τις νύχτες και σαν να μην έχει συμβεί καμιά μετακόμιση, να επιδίδομαι στις συνήθεις δραστηριότητες μου: εμφάνιση φιλμ, εκτύπωση φωτογραφιών και φωτογραφίσεις. Και φυσικά στο τέλος να με ανακαλύπτουν, να γίνεται έφοδος των σπιτονοικοκυραίων και ν’αρχίζει ένα ατελείωτο κυνηγητό που καταλήγει-σε τι άλλο;-στο αγχωμένο και αγωνιώδες ξύπνημα μου. Αγάπησα όντως πολύ τη δουλειά μου, που επαγγελματικά μόνο πίκρες και απίστευτα χρέη μού άφησε αλλά για να πω την αλήθεια ότι-όσο δούλευα σ’εκείνο το στενάχωρο, μελαγχολικό, ανήλιαγο ημιυπόγειο-ποτέ δεν θα φανταζόμουν ότι ασυνείδητα θα το είχα αγαπήσει κι αυτό τόσο, ώστε να γίνεται ένα πεδίο ηρωικών μέχρι παρανομίας εξορμήσεων μου. Το νοσταλγώ όντως αλλά θυμάμαι ότι μετακομίζοντας σε άλλο στους Αμπελόκηπους, ένιωθα ανακούφιση που το άφηνα. Όμως τα σώψυχα  μου άλλα μού λένε. Ίσως επειδή το δεύτερο και νεώτερο στούντιο-που όντως ποτέ μου δεν αγάπησα, ίσως γιατί πέρα από το ότι το κράτησα πολύ λίγα χρόνια-τέσσερα μόλις-ήταν και άτυχο, αφού συνδέθηκε άρρηκτα με τη πτώχευση μου και το οριστικό-υπάρχει πια ελπίδα για έναν 57άρη σε καιρούς μνημονίων;-τέλος της επαγγελματικής μου δραστηριότητας.

Σπουδή στον Ingres

Όπως τόσοι και τόσοι λάτρεις αλλά και εκπονητές του μοντερνισμού, δηλώνω κι εγώ, ένας απλός και άσημος εικονοποιός,  φανατικός φίλος της τέχνης του Ingres. Από πρώτη άποψη μοιάζει σχιζοφρενικό να λατρεύεις έναν δογματικά σκληροπυρηνικό ακαδημαϊκό καλλιτέχνη όπως ήταν πανθομολογούμενα ο Ενγκρ. Τα μεγάλα αφηγηματικά του έργα είναι η επιτομή της πιο φρικιαστικά αποκρουστικής ακαδημαΐλας-(έχουν όμως λεπτομέρειες ζουμερές!). Ο ίδιος περιγράφεται από τους συγχρόνους του σαν ένας ξινός, αγέλαστος άνθρωπος, που ήθελε να εκπέμπει σαν δημόσια εικόνα του το ύφος ενός άτεγκτα αμετακίνητου στις νεοκλασικές αντιλήψεις του ακαδημαϊκού. Όμως η ίδια η τέχνη του πρόδιδε τις εκφρασμένες με λόγια αντιλήψεις του. Ήταν ο πιο αντισυμβατικός καλλιτέχνης όλης της Ιστορίας της Τέχνης των Συμβάσεων-ίσως κι ακόμη περισσότερο! Είναι το πιο γοητευτικό παράδξο και λατρεύτηκε ακριβώς γι’αυτό, από τους πιο ρηξικέλευθα μοντερνικούς όλων των, μετά από αυτόν, εποχών! Από Courbet, Degas, Manet, Renoir, Seurat μέχρι Matisse, Picasso, Modigliani και ακόμη πιο πέρα από τον ίδιο τον απόλυτο εικονοκλάστη Marcel Duchamp και τον “δικό” μας, εννοώ εμάς των φωτογράφων, τον Man Ray.

Jean-Auguste-Dominique Ingres: Το πορτραίτο της γυναίκας του καλλιτέχνη. Ένα από τα μετριότερα και απελπιστικά συμβατικότερα έργα του, στο οποίο όμως όλα τα μοτίβα της προσωπογραφικής του τέχνης είναι παρόντα: η τροφαντή σάρκα, η αγάπη για τα ακριβά υλικά και τα αξεσουάρ, οι κλασικιστικές αναφορές κλπ

Η φωτογραφία της ανάρτησης είναι ένα είδος μοντερνικού ριμέικ τυπικού πορτραίτου του Ενγκρ. Η έμπνευση σαφέστατα ήρθε από τους δύο τελευταίους μάστορες του μοντερνισμού που προανέφερα, τον Μαρσέλ Ντυσάν και τον Μαν Ρέι. Τόχω γράψει αρκετές φορές ότι τέτοιες νεκρές φύσεις τις έφτιαχνα στα μεσοδιαστήματα ανάμεσα σε δυό φωτογραφίσεις. Αυτοσχεδιασμοί ήταν χωρίς καμιά ιδιαίτερη καλλιτεχνική φιλοδοξία-να το ξεκαθαρίσω αυτό για να μη παρεξηγηθώ κιόλας. Ένα είδος δημιουργικού πασατέμπου για να σκοτώσω τη πλήξη της αναμονής. Η αφορμή για τη συγκεκριμένη φωτογραφία ήταν ένα βιβλίο που είχα αγοράσει και το ξεφύλλιζα στο στούντιο-ποτέ δεν διάβαζα εκεί, η αναμονή του ραντεβού μού αποσπούσε τη προσοχή-ένα βιβλίο με τα Πορτραίτα του Ενγκρ λοιπόν η αφορμή, έκδοση με την ευκαιρία μιας μνημειώδους έκθεσης στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Παίρνοντας διάφορα διαθέσιμα αξεσουάρ που είχα στο στούντιο, τα συνάρμοσα με ένα τέτοιο τρόπο-ο Ενγκρ λάτρευε σχεδόν φετιχιστικά τα γυναικεία αξεσουάρ!-που να βγάζουν κάτι από την αύρα ενός τέτοιου γυναικείου πορτραίτου.Δεν αντέγραψα ένα συγκεκριμένο πορτραίτο-αυτό θάταν αδύνατο έτσι κι αλλιώς αλλά και δεν με ενδιέφερε. Δεν θάχε νόημα άλλωστε μια μιμητική πράξη, το δημιουργικό ήταν αυτό που με ερέθιζε. Μια ώρα περίπου διέθεσα. Βασικά όλα αυτά τάβλεπα σαν σπουδές, σαν ασκήσεις ύφους σε ένα θέμα, όχι σαν ολοκληρωμένα και αυτάρκη έργα. Τάφτιαχνα όμως με πολύ κέφι και διασκέδαζα αφάνταστα στη διάρκεια αυτής της σχετικά σύντομης διαδικασίας.

Το μυστικό της επιτυχίας

Θέλεις να πετύχεις; Να πετύχεις αληθινά όμως, όχι στα ψέματα και εικονικά; να πετύχεις σ’αυτή τη ζωή, όχι σε κάποια άλλη-(να σού επιστήσω εδώ τη προσοχή ότι, από ζωή όση είναι να πάρεις είναι αυτή που ήδη ζεις και έχεις, άλλη δεν έχει. Μη παραμυθιάζεσαι λοιπόν με τις σαχλαμάρες των ιερατείων). Λοιπόν, το ξαναπάμε απ’την αρχή: θέλεις να πετύχεις; Να βγάλεις λεφτά, ν’αποκτήσεις δόξα, να καλοπερνάς και να νιώθεις ότι ο καθρέπτης σου, όταν στέκεσαι απέναντι του,  φιλοξενεί έναν πολύ ωραίο και με φοβερή αυτοπεποίθηση τύπο; Ε, το λοιπόν παραμέλησε τα όλα. Όλα αυτά που στέκονται εμπόδιο στην επιτυχία σου. Ξέρεις μωρέ, αυτά τα ξενέρωτα του στυλ “να βελτιώσεις τις επιδόσεις σου, να καλλιεργηθείς πνευματικά, να στοχαστείς πάνω στο αντικείμενο της δουλειάς σου”. Σαχλαμάρες! Χαμένος χρόνος φίλος μου. Όλα αυτά όχι μόνο δεν θα σε βοηθήσουν στον ωραίο, υψηλό σκοπό σου αλλά θα σε στριμώξουν οικονομικά, θα σε αφυδατώσουν κοινωνικά, θα σού μαραγκιάσουν την επιδερμίδα, θα σού μαγαρίσουν τη διψασμένη για ανεμελιά γλυκιά ζωή. Μην επιτρέψεις ποτέ τέτοια ιεροσυλία να σε αφανίσει από τη μαρκίζα. Παραμέρισε το ανήλιαγο βάθος και βυθίσου στη λαμπερή κρούστα της επιφάνειας.Μείνε εκεί, στον αφρό, να γυαλίζεις σαν σαπουνόφουσκα που ασπαίρει χαρούμενη, γυαλιστερή, φασματική λάμψη. Η λαγνεία των Δημοσίων Σχέσεων θα αναπληρώσει ό,τι δεν είσαι σε θέση να δημιουργήσεις. Οι μούσες της Επικοινωνίας θα σε ράνουν με τα ωραία πλαστικά αειθαλή ροδοπέταλα τους. Μοίραζε αγκαλιές και φιλιά παντού, αγάπα τους όλους-αγάπες μου! σαν τον Ψιψινάκη ας πούμε- και κανένα ποτέ να μη στενοχωρείς-εκτός ίσως από εκείνον τον μίζερο, τον μαραζιάρη, τον γκρινιάρη μοναχικό εαυτό σου, που θέλει να σε διεκδικήσει σε κάποια στοχαστική μόνωση. Ποτέ μην επιτρέψεις σ’αυτόν τον εαυτό σου-εύχομαι να μην τον έχεις καν, να μην υπάρχει στην όλο φως ζωή σου ένα τέτοιο μελαγχολικό όνειδος!- να σού κλέψει τον πολύτιμο χρόνο που θα σού ζητήσουν οι πολλοί άλλοι, οι άλλοι εκείνοι που θα είναι οι αιμοδότες και οι ευεργέτες της σπουδαίας πεταλουδένιας φήμης σου.

Στα πάρτι γεννιούνται οι καριέρες και μακριά τους πεθαίνουν. Το περουκένιο κλέος του Warhol ακόμη ανθοφορεί και θάλλει. Κάντο όπως ο Andy!

Χρήσεις

Κανονικά για τη σημερινή ανάρτηση, η φωτογραφία που βάζω πρώτη θάπρεπε νάταν δεύτερη αλλά η οικονομία της αφήγησης επιβάλλει ν’αλλάξω τη σειρά. Ο λόγος που το κάνω είναι για να φανεί ο πραγματικός πρωταγωνιστής της σημερινής ανάρτησης, δηλ. αυτό το επίμηκες υφαντό-δεν ξέρω πώς ονομάζεται-που κρέμεται απ’τον ώμο του άνδρα της φωτογραφίας. Τόβλεπα σ’ένα μαγαζί που πούλαγε είδη δώρων και κάτι μού έλεγε η παράξενη φόρμα του με το έντονα στυλιζαρισμένο φυτό στη γλάστρα-μπορεί πράγματι να είναι κυπαρίσσι αλλά σίγουρα πρέπει να είναι μικρό. Μού θύμιζε λαϊκή εικονογραφία, ακόμη και λαϊκά υφαντά, πιάτα της Νίκαιας(Iznik), ανατολίτικα τέλος πάντων πράγματα. Καθ’ημάς ανατολίτικα ως επί το πλείστον όμως. Τόβλεπα εκεί καιρό. Καταλάβαινα ότι το δύσκολο σχήμα του και η απουσία οποιασδήποτε δυνητικής χρησιμότητας το καθιστούμε αντιεμπορικό. Έτσι κάποια στιγμή είδα τη τιμή του εξευτελιστικά χαμηλή και το αγόρασα. Το αγόρασα όχι για να διακοσμήσω το σπίτι μου-δεν ασχολούμαι με τέτοιες δραστηριότητες και συνηθίζω να θεωρώ ότι η καλύτερη διακόσμηση για ένα σπίτι είναι τα χρηστικά του αντικείμενα και τίποτα άλλο. Το αγόρασα για καθαρά φωτογραφικούς λόγους.

Αποδείχτηκε όμως, σε μένα τουλάχιστον, πολύ ατίθασο, πολύ δύσκολο κομμάτι. Η ανοικονόμητη φόρμα του, δεν με βοηθούσε να το συνδυάσω με άλλα αντικείμενα-βασικά το αγόρασα για να κάνω νεκρές φύσεις στο στούντιο. Επειδή τις νεκρές αυτές φύσεις δεν τις έκανα ούτε προγραμματισμένα αλλά ούτε και προγραμματικά αλλά αυτοσχεδίαζα σε ώρες αναδουλειάς, μέχρι να μού έρθει κάποιο επόμενο ραντεβού, ήταν μοιραίο να μην έχω εντρυφήσει διεξοδικότερα στο θέμα και να το οργανώσω πιο μεθοδικα. Σχεδόν ότιδήποτε τράβηξα με αυτό το στοιχείο κατέληξε σε φιάσκο. Η μόνη φωτογραφία που είχε ένα κάποιο εύρημα είναι ακριβώς αυτή η δεύτερη-καλή δεν είναι αλλά η ιδέα να αναδιπλώσω με αυτό το τρόπο το ύφασμα και το αποσπασματικό να έχει παρόλα αυτά και μια συνέχεια, την κάνει να σώζει κάπως τον όποιο κόπο και έξοδα γι’αυτή τη λήψη. Αποκαρδιώθηκα πάντως, το κρέμασα σε έναν καλόγερο, με την ελπίδα ότι βλέποντας το κάθε μέρα, κάτι καλό θα σκαρφιστώ. Μα-ται-ο-πο-νί-α! Ωσότου μού προέκυψε το μοντέλο της πρώτης φωτογραφίας, που μού ήρθε με τα χέρια άδεια, χωρίς ρούχα, χωρίς αξεσουάρ. Τον έδιωξα κακήν κακώς λέγοντας του ότι αν σε ένα τέταρτο μπορεί να μού φέρει ρούχα έχει καλώς, διαφορετικά φωτογράφιση πάπαλα! Μού απάντησε-κουφό αλλά αληθινό!-ότι έστειλε όλα τα ρούχα του στο καθαριστήριο-μούουσι!-και ότι το μόνο που τού έμεινε ήταν μια κελεμπία αραβική. Ενθουσιάστηκα! Χωρίς χρονοτριβή τον έστειλα να τη φέρει. Αλλά αλίμονο η απογοήτευση ήταν μεγάλη. Μια φτηνιάρικη, απίστευτα κακοραμμένη εκδοχή κελεμπίας, κάτι σαν παραλλαγή ιατρικής ρόμπας αλλά στο μάξι της! Την είχε λέει φορέσει σε κάποιο μπαλ μασκέ.  Να όμως που είχα απέναντι μου ακριβώς,κρεμασμένο στο καλόγερο-ξεχασμένο σχεδόν!-το δύσθυμο υφαντό. Τού το φόρεσα σαν ιδιότυπη ταινία ανατολίτη πρίγκηπα και έκτοτε έχω δώσει στη φωτογραφία αυτή τον τίτλο “Ο Πρίγκηπας του Μαρόκο”!