Μιά από τις δημιουργικότερες προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίσει ένας ευφυής αρχιτέκτονας είναι ο διάλογος που καλείται να αναπτύξει το δημιούργημα του με τα γειτονικά του, μνημειακού χαρακτήρα, κτήρια. Χωρίς να υποχωρήσει από τις αρχές του και την αρχιτεκτονική του κοσμοθεωρία, πρέπει με κάποιο τρόπο να λάβει υπόψη το περιβάλλον μέσα στο οποίο θα ενταχθεί η δικιά του δημιουργία. Και νομίζω ότι καλύτερο δείγμα γραφής μιας τέτοιας περίπτωσης από το κτήριο της Εθνικής Τράπεζας στη γωνία Αιόλου και Σοφοκλέους δεν μπορεί να βρεθεί στον Ελληνικό χώρο. Ο Mario Botta είναι ένας καθόλα σύγχρονος αρχιτέκτονας που όμως από συγκρότηση διαλέγεται μέσα από τις ίδιες τις δημιουργίες του με το παρελθόν. Σκέφτεται με όρους Ιστορίας και Μνημειακότητας. Τον ενδιαφέρει-όπως κάθε αληθινά υπεύθυνο δημιουργό-η υστεροφημία του σαν δημιουργού. Οι αναφορές του, σαν επιρροές ,εκτείνονται από τον οραματικό Boullée μέχρι τον ρωμαλλέα μινιμαλιστικό Louis Kahn.
Η πρώτη νύξη ότι κάτι σημαντικό πρόκειται να δημιουργηθεί στη γωνία Αιόλου και Σοφοκλέους ήταν όταν στο φιλετόχαρο οικόπεδο, που ως τότε χρησιμοποιούνταν σαν parking, άρχισαν σκαπτικές εργασίες πολύ μεγάλου βάθους. Τότε ακριβώς στήθηκε και η περίφραξη που βλέπετε στη δεύτερη φωτογραφία. Γενικά όσες φορές και να πέρασα-η Αιόλου και η Ερμού βρισκόταν στην ημερησία φωτογραφική διάταξη-το 50% της δουλειάς μου προέρχεται από αυτούς τους δύο, εμβληματικούς για μένα, δρόμους-όσες λοιπόν φορές και να πέρασα δεν κατάφερα να καταλάβω ποια μορφή θα πάρει το νέο κτήριο της Εθνικής. Αυτό που ξέρω είναι ότι στην πορεία ο σχεδιασμός άλλαξε, όταν η σκαπάνη συνάντησε σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα-έχω κάποιες φωτογραφίες από τη δράση των αρχαιολόγων αλλά δεν τις εντόπισα στο αρχείο μου.
Η πρώτη πολύ σαφής εικόνα της τελικής μορφής του κτηρίου δόθηκε με ένα πανό πάνω στο τσόχινο ύφασμα που κάλυπτε τη σκαλωσιά και είναι ακριβώς εδώ που συνέλαβα κι εγώ το διαλογικό στοιχείο των δύο αντικρυστών οικοδομημάτων. Η εικόνα έχει ασφαλώς μεγαλύτερη αξία από ένα απλό ντοκουμέντο. Έχει μια ομορφιά που πιστεύω ότι ο δημιουργός του εντυπωσιακού αυτού κτηρίου θα την εκτιμούσε όλως ιδιαιτέρως-αυτή τη στιγμή συνειδητοποιώ ότι δεν είναι άσχημη ιδέα να του στείλω ένα email με τη φωτογραφία! Το παρελθόν σαν βαριά σκιά-όχι όμως καταθλιπτική-πέφτει πάνω στο σχέδιο της νέας δημιουργίας, που πίσω από τις σκαλωσιές είναι ήδη πια πραγματικότητα.
Το κτήριο όπως τελικά μας αποκαλύφθηκε έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας τυπικής εκλεπτυσμένης κατασκευής του Μάριο Μπότα αν και δίνει μια κάπως βαριά εντύπωση, συνέπεια των αντιξοοτήτων που συνάντησε με την υποχρέωση να σεβαστεί τα αρχαιολογικά ευρήματα και ο χώρος όπου αυτά βρέθηκαν να μείνει και αδόμητος και φυλασσόμενος. Ο σπουδαίος δημιουργός του επανήλθε και δημιούργησε ένα δεύτερο-αυτή τη φορά άμωμο-αριστούργημα, με τα γραφεία της Εθνικής Ασφαλιστικής στη Συγγρού αλλά το θέμα θα γίνει ξεχωριστή ανάρτηση.
(update) Μόλις τώρα(19/9/2015) εντόπισα μια φωτό του κτηρίου του Mario Botta/λεπτομέρειας του για την ακρίβεια-που εντάσσεται σ’αυτό το διάλογο με το γειτονικό νεοκλασικό κτήριο. Την αναρτώ κι αυτή-είναι η τελευταία στη σειρά.
camerart 